Jak pokazują wyniki badań, w walce ze stanem zapalnym znaczne korzyści przynoszą kannabinoidy, w tym coraz lepiej znany i ogólnodostępny w Polsce – kannabidiol, CBD.
Stan zapalny jest rodzajem mechanizmu obronnego uruchamianego przez organizm przykładowo w odpowiedzi na zakażenie wirusem lub bakterią. Jego celem jest usunięcie czynnika chorobotwórczego, jednak czasami w wyniku zaburzenia pracy układu immunologiczny stan zapalny staje się przewlekły, a to może doprowadzić nawet do uszkodzenia narządów. Przykładem nieprawidłowego działania układu odpornościowego jest wystąpienie przewlekłego stanu zapalnego, kiedy to organizm po uruchomieniu reakcji zapalnej nie potrafi jej w odpowiedniej chwili wyłączyć – stan zapalny wówczas jest utrzymywany zbyt długo, organizm nie przechodzi do etapu regeneracji.
Kiedy w organizmie dochodzi do reakcji zapalnej bez przyczyny mamy do czynienia z chorobą autoimmunologiczną, w której organizm atakuje sam siebie, błędnie rozpoznając zagrożenie i wdrażając stan zapalny.
Takie przewlekłe stany zapalne występują m.in. w RZS, czyli reumatoidalnym zapaleniu stawów, którego konsekwencją może być nawet zniekształcenie i utrata sprawności kończyn. RZS jest przykładem choroby autoimmunologicznej obejmującej tkankę łączną. Inną chorobą zaliczaną do tej grupy jest toczeń rumieniowaty układowy, w którym występuje charakterystyczny rumień na twarzy w kształcie motyla, choroba ta zajmuje także nerki, wiąże się też ze stanami zapalnymi stawów.
Inny przykład to choroba Leśniowskiego-Crohna, która atakuje przede wszystkim jelita i żołądek oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego. To dość często występujące choroby autoimmunologiczne, które najczęściej zaczynają się od długo trwającej biegunki i silnych bólów brzucha. W ich przypadku często dochodzi do tzw. pozajelitowej manifestacji choroby, czyli wystąpienia objawów poza przewodem pokarmowym: może to być łuszczyca, osteoporoza, rumień guzowaty, zapalenie spojówek lub stany zapalne stawów.
Wśród innych schorzeń związanych z występowaniem przewlekłego stanu zapalnego wymienić można: łuszczycowe zapalenie stawów, któremu towarzyszą dolegliwości bólowe, obrzęk a nawet sztywność stawów, miażdżyca tętnic (może prowadzić do zawału serca i udaru mózgu) oraz autoimmunologiczne choroby skóry, take jak: AZS (atopowe zapalenie skóry), łuszczyca i egzema. Do długiej listy chorób autoimmunologicznych doliczyć można także niektóre rodzaje nowotworów.
W przypadku chorób autoimmunologicznych stosuje się przede wszystkim leki przeciwzapalne i przeciwbólowe. Właśnie takie działanie wykazuje kannabidiol, składnik oleju konopnego CBD.
Wpływ kannabindoidów na stan zapalny – badania i raport WHO
Kannabinoidy, w tym kannabidiol, czyli CBD znane są z działania przeciwbólowego. Chorym borykającym się z różnego rodzaju stanami zapalnymi, także z chorobami autoimmunologicznymi, przynoszą one ulgę w cierpieniu, ale także zmniejszają stan zapalny bez względu na jego przyczynę.
Badania przeprowadzone na myszach i szczurach (1, 2) pokazują, że kannabinoidy wykazują działanie przeciwzapalne, immunosupresyjnie (spowalniają procesy, w wyniku których w organizmie produkowane są przeciwciała i komórki odpornościowe) oraz immunomodulacyjne (regulujące odpowiedź odpornościową organizmu na różnego rodzaju infekcje).
Badany jest również wpływ THC – psychoaktywnego związku obecnego w marihuanie. W 2014 roku udokumentowano działanie marihuany na chorobę Crohna. Efektem działania kannabinoidów było nie tylko zmniejszenie stanu zapalnego, ale nawet remisja choroby (3).
Zgodnie z wynikami innych badań, kannabinoidy obecne w marihuanie mogą także wspierać walkę z niektórymi rodzajami nowotworów.
Przeciwzapalne działanie CBD potwierdza również raport WHO opracowany w 2017 w Genewie. W raporcie tym znaleźć można przegląd jednostek chorobowych w leczeniu których zastosowanie może znaleźć CBD. Oto jak opisywany jest wpływ CBD na wybrane choroby i stany zapalne:
Jednostka chorobowa | Efekty CBD |
Choroby zapalne |
Działanie przeciwzapalne w kilku modelach in vitro i in vivo; hamowanie wytwarzania cytokin, blokowanie szlaków zapalnych. |
Reumatoidalne zapalenie stawów |
Hamowanie wytwarzania kacheksyny w modelach zwierzęcych. |
Infekcje |
Skuteczność przeciwko opornemu na metycylinę szczepowi Staphylococcus aureus. |
Zapalenie jelit i choroba Leśniowskiego - Crohna |
Zahamowanie rekrutacji makrofagów i sekrecji kacheksyny in vivo i ex vivo; redukcja współczynnika aktywności choroby u pacjentów cierpiących na chorobę Leśniewskiego – Crohna. |
Źródło: KANNABIDIOL (CBD) Raport z przeglądu wstępnego Punkt 5.2 porządku obrad Trzydzieste dziewięte posiedzenie Komisji Eksperckiej ds. Uzależnieo od Narkotyków (ECDD) 6 – 10 Listopada 2017, Genewa
Jak działa CBD na stan zapalny?
Kannabinoidy, w tym CBD, oddziałują na układ endokannabinoidowy, na który składają się receptory CB1 i CB2. Kluczowy, w walce ze stanami zapalnymi jest wpływ CBD na receptory CB2, które znajdują się głównie na komórkach i w narządach związanych z układem immunologicznym.
Kannabidiol działa tu na kilka sposobów, co potwierdziły wyniki badań:
- ogranicza funkcję limfocytów T, które odpowiadają za komórkową odpowiedź odpornościową,
- ogranicza produkcję i uwalnianie cytokin, czyli białek wpływających na wzrost i pobudzenie komórek biorących udział w odpowiedzi odpornościowej oraz interferon-gamma, czyli białek wytwarzanych i uwalnianych przez komórki ciała, jako odpowiedź na obecność patogenów [4],
- blokują szlaki zapalne (zmniejsza aktywność szlaku NF-kappaB, głównego szlaku regulującego ekspresję genów prozapalnych) [4],
- regulują w górę aktywację czynnika transkrypcyjnego STAT3, elementu mechanizmu(ów) homeostatycznych indukujących zdarzenia przeciwzapalne [4],
- działają przeciwbólowo, w tym także zmniejszają ból neuropatyczny.
W jakiej postaci przyjmować CBD?
Kannabidiol jest w Polsce legalny i łatwo dostępny. Najczęściej sprzedawany jest w postaci oleju konopnego CBD. Produkt ten dostępny jest w stężeniach od 5 do nawet 50%. Dużą zaletą olejku CBD jest jego doskonała przyswajalność, a także brak skutków ubocznych. Stężenie procentowe należy dobrać do stanu chorobowego. W przypadku przewlekłych stanów zapalnych zalecane będą wyższe stężenia (20, 30, 40%). W celu profilaktycznego zwiększenia odporności organizmu wystarczające będzie działanie olejów CBD 5, 10, 15%.
Przypisy:
1. A novel synthetic, nonpsychoactive cannabinoid acid (HU-320) with antiinflammatory properties in murine collagen-induced arthritis., https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15022343, data dostępu: 30.03.2020
2. The non-psychoactive cannabis constituent cannabidiol is an orally effective therapeutic agent in rat chronic inflammatory and neuropathic pain., https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17157290, data dostępu: 30.03.2020
3. Cannabis for inflammatory bowel disease., https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24969296, data dostępu: 30.03.2020
4. Cannabinoids Delta(9)-tetrahydrocannabinol and cannabidiol differentially inhibit the lipopolysaccharide-activated NF-kappaB and interferon-beta/STAT proinflammatory pathways in BV-2 microglial cells., https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19910459, data dostępu: 30.03.2020
5. KANNABIDIOL (CBD) Raport z przeglądu wstępnego Punkt 5.2 porządku obrad Trzydzieste dziewięte posiedzenie Komisji Eksperckiej ds. Uzależnieo od Narkotyków (ECDD) 6 – 10 Listopada 2017, Genewa